Saturday, January 19, 2019

Забелешки за Предлог Закон за просторно и урбанистичко планирање 2018


Минатата година, Комората на овластени архитекти и инженери на РМ формираше група за изработка на нов Закон за просторно и урбанистичко планирање, кој веројатно ќе се усвои во следниот период. На линкот подолу го споделуваме Предлог Законот за просторно и урбанистичко планирање со кој треба да се регулира планирањето, развојот и контролата на изградбата на просторот, односно постапките за изработување, донесување и спроведување на урбанистичките планови. 

Сметаме дека во процесите на изготвување на Законот, треба да има увид и пошироката јавност, односно да се земат во предвид и забелешките на граѓаните, кои директно ги чувствуваат сите намерно или случајно оставени “дупки“ во Законите. Силувањето на нашите градови, простори и имоти е директен производ на Законските решенија и правилниците за планирање и проектирање кои најчесто ги штитат интересите на властите, инвеститорите, урбаната мафија и т.н. перачите на пари.

Во Предлог Законот за просторно и урбанистичко планирање, остануваат непроменети некои членови на Законот кои во изминатите години се злоупотребуваа од страна на властите и урбаната мафија, а на штета на јавниот интерес.
Во продолжение ќе ги изнесеме нашите првични забелешки (кои ги доставивме до Комората), а се надеваме дека и стручната јавност, професорите од Архитектонски факултет и Асоцијацијата на архитекти на РМ, како и граѓанските здруженија кои се бават со овие проблематики, ќе ги објават јавно нивните забелешки на Предлог Законот. 

Апелираме Владата на РМ да отвори јавна стручна дебата преку која ќе може да дојдеме до подобра верзија на Законот за просторно и урбанистичко планирање и сродните закони и правилници. 
Конечно да направиме Закони кои ќе го штитат јавниот интерес и животната средина и ќе креираат просторни политики на одржлив развој и подобрување на стандардите за живот во нашата држава. 


ЗАБЕЛЕШКИ


I.
14.Јавна презентација и јавна анкета
Чл.50 гласи
(3) (...) Повикот до учесниците се упатува преку информацискиот систем е-урбанизам, се објавува на веб-страната на општината и се огласува со печатени плакати и соопштенија во и околу подрачјето на планскиот опфат. (...)

ОБРАЗЛОЖЕНИЕ: Со цел да се спречат малверзации од страна на локалните власти или урбаната мафија и да се овозможи што поголем број на граѓани да бидат навремено информирани и вклучени во процесите на донесување на плановите преку учество на јавните анкети, сметаме дека општините треба задолжително да го објават повикот за организирање на јавна презентација и јавна анкета и на своите профили/страни на социјалните мрежи (фејбук, твитер) каде што најголем број граѓани непосредно и секојдневно ја следат работата на општините и остваруваат комуникација со претставниците на локалната самоуправа.
Сведоци сме дека во изминатите години секој обид на граѓанските активисти да ја информираат јавноста за организираните јавни анкети, преку лепење на плакати и соопштенија, беше неуспешен, затоа што партиски активисти веднаш ги отстрануваа истите. Дополнително, веб-страните на општините и информацискиот систем е-урбанизам речиси никој не ги користи секојдневно така што не би требало да се сметаат како медиуми за објавување на повик кој треба да допре до голем број граѓани. Според тоа сметаме дека во чл.50 став 3 треба да се додаде:

Чл.50 
(3) (...) Повикот до учесниците се упатува преку информацискиот систем е-урбанизам, се објавува на веб-страната на општината, се објавува на официјалната страна на општината на социјалните мрежи (фејсбук, твитер) и се огласува со печатени плакати и соопштенија во и околу подрачјето на планскиот опфат. (...)



II. 
14.Јавна презентација и јавна анкета
Чл.50 гласи
(7) За спроведената јавна презентација и јавна анкета се изработува извештај со образложение за прифатените и неприфатените забелешки за урбанистичкиот план, од страна на стручна комисија формирана од донесувачот на планот. Прифатените забелешки задолжително се вградуваат во предлог планот, а извештајот е составен дел на предлог планот.

ОБРАЗЛОЖЕНИЕ:  Со цел да се овозможи увид на јавноста и транспарентност во постапката на донесување на планот, сметаме дека Извештајот со образложение за прифатените и неприфатените забелешки, треба јавно да се објави на веб-станата на општината и на официјалната страна/профил на општината на социјалните мрежи (фејсбук, твитер). Според тоа сметаме дека треба да се додаде:

Чл.50 
(7) (...) Прифатените забелешки задолжително се вградуваат во предлог планот, а извештајот е составен дел на предлог планот и истиот се објавува на веб-страната на општината и на официјалната страна/профил на општината на социјалните мрежи (фејсбук, твитер)


III.
14.Јавна презентација и јавна анкета
Чл.50 гласи
(9) Доколку комисијата од став (7) на овој член, оцени дека предлогот на планот со прифатените забелешки од јавната анкета претрпел значајни промени (промена на границата на урбанистичкиот опфат, промена на регулациона линија и промена на намената на земјиштето и друго) повторно се спроведува јавна презентација и јавна анкета. (...)

ОБРАЗЛОЖЕНИЕ:  Сметаме дека треба прецизно да се наведат сите случаи во кои се спроведува повторна јавна анкета, затоа што ваквата недефинираност (“и друго“) остава простор за малверзации и различни толкувања. Имено заради оваа дупка во Законот, легално се уништија цели населби и се обезвреднија имотите на граѓаните. На пример во Општина Карпош на јавните презентации, во нацрт плановите пред граѓаните се презентираа површини за градба со катност П+4, а во предлог планот односно усвоениот план истите површини за градба беа зголемени и нивната катност порасна на П+9, без притоа да се повикаат граѓаните на повторна јавна анкета. Бидејќи зголемување на катност на објектите и промена на површина за градба претставува значајна промена, сметаме дека  чл.20 ст.9 треба да гласи:

Чл.50 
(9) Доколку комисијата од став (7) на овој член, оцени дека предлогот на планот со прифатените забелешки од јавната анкета претрпел значајни промени (промена на границата на урбанистичкиот опфат, промена на регулациона линија, промена на намената на земјиштето, промена на површината за градење и регулаторните линии, промена на висина на градба и друго) повторно се спроведува јавна презентација и јавна анкета. (...)





IV.
16.Обврски за предавање, чување и презентација на плановите
Чл.52 

ОБРАЗЛОЖЕНИЕ:  За поголема прегледност и лесен пристап до донесените урбанистички планови и плански документации, предлагаме Општините, особено општините во Град Скопје да имаат обврска да изработат и постават ГИС портали/апликации на нивните веб-страни, на кои прегледно ќе бидат објавени плановите. 



V.

Од позитивните измени кои се предлагаат со Предлог Законот за просторно и урбанистичко планирање 2018, ги издвојуваме: 

-формирање на Партиципативно тело (чл.46) за обезбедување на инклузивност на граѓаните во процесот на планирање и 

-основање на Градски завод за урбанизам (чл.72)  на кој му се доделуваат прилично јаки ингеренции и буџетско финансирање, а истовремено му се овозможува да изработува ГУПови, ДУПови и други плански документации (судир на интереси). Со тоа Градски завод за урбанизам наместо примарно да биде контролор, координатор, изработувач на плански програми / стратегии, центар за аналитика и сл, би претставувал нелојална конкуренција на планерските куќи. 



Оттука уште еднаш апелираме  Владата на РМ и Комората на овластени архитекти и инженери да отворат јавна стручна дебата преку која ќе може да дојдеме до подобра верзија на Законот за просторно и урбанистичко планирање и сродните закони и правилници кои итно треба да се променат за да спречиме понатамошно уништување на просторите. 




Saturday, May 30, 2015

Кој гради град? #АлоМиле!

СКОПЈЕ - Во март 2009 година, студентите од Архитектонски факултет, здружени во неформалната група Прва Архи Бригада ги повикаа граѓаните на протест против најавените штетни урбанистички промени и архитектонски тенденции промовирани од страна на Владата на Р.Македонија.
Еве го нашиот повик од 2009: 

Драги сограѓани,
НАШИОТ град прилично брзо и сигурно се дави во кич од невидени размери и со несогледливи последици... Jавниот простор во НАШИОТ град го проектираат и планираат политичари-економисти и неколку нивни пријатели, архитекти- послушници, кои се во состојба да ја испроектираат и Ајфеловата кула, ако тоа го посака нарачателот. Секое независно мислење на историчарите на уметност и експертите од областа на архитектурата и урбанизмот се игнорира... Наместо јавни стручни дебати за развојот на градот, се изработуваат тајни конкурси и планови... Наместо потребите на граѓаните се решаваат потребите на партиите...

Шест години подоцна, јавноста има прилика да ги слуша сниментите разговори помеѓу “главните архитекти и урбанисти“ во државата и да се увери дека студентите беа цело време во право - неколку прости и исфрустрирани ликови на јаки позиции, ни го силуваат градот- историјата, јавните простори, парковите, реката, улиците, зградите, имотот, воздухот...


Затоа апелираме: во иднина слушајте ги студентите, а не партиите!



Во продолжение следи дел од срамните разговори.

1.Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски
НГ: Ало.
МЈ: Молам.
НГ: Миле.
МЈ: Да.
НГ: Збориме за ова зградата на МНР, дали може некако некоја условна, времена, слично нешто, дозвола употребна да се даде? Ако е за паркингот просторот да се оди на тоа дека има Холидеј Ин паркинг голем тука. За вие после да се вселите во старата зграда.
МЈ: Да проверам, ама не знам дали има такви услови во планот.
НГ: Еве Холидеј Ин рачунајте го. И нешто привремена, ваква, онаква, смислете нешто.
МЈ: Нема таква во законот.
НГ: А?
МЈ: Или даваш или не даваш употребна дозвола.
НГ: Е па тогаш да дадеш на база на Холидеј Ин паркингот, тој е огромен паркинг.
МЈ: Да, ама тоа треба во ДУП-от да се повика, па да направат измена во одобрението за градење, па после да му дадам употребна. Оти употребна се дава…
НГ: Што треба во ДУП-от да се направи?
МЈ: Па да се повика дека таму ќе се паркираат
НГ: Сега у ноември ќе го поминуваме пак ДУП-от, ќе се…у ноември ќе се повика.
МЈ: Така!? Да се повика дека може да реши паркирање во Мал ринг…
НГ: Да. Ама сега до ноември треба да чекаме 3 месеци.
МЈ: Оти сега планот, еве јас…
НГ: Ти најде ли просторија да се селиш?
МЈ: Да. Начелно да. Во петок ќе одам, во Сивиус кај што се сега, таму му се најефтини, има простор…тоа е кај…
НГ: Колку пари?
МЈ: Па ми рече дека 10 евра ќе ми го даде. Вика да пресметам колку ќе ме чини, оти не му е направено него, дури трае конкурсот тој би го правел долу. Значи би ставал кошулица, такви работи…
НГ: И кога би се преселил ти?
МЈ: Па јас размислував некаде средина на октомври, така нешто, крајот на октомври да бидам преселен.
НГ: Средина на октомври…па и ова е ноември. Ноември ќе биде ова? Декември. Не во ноември, декември. А на диво да се селат овие, МНР?
МЈ: Па нека се вселат, што.
НГ: Вие ќе им направите нешто?
МЈ: Еее, Музејот на ВМРО работеше на диво.
НГ: Музејот на ВМРО на диво си работеше?
МЈ: Па не знам дали сега има употребна, ама работеше…Претседателе пола државна администрација не му се упишани објектите во Катастар…
НГ: Е па диво нека се вселат, а?
МЈ: Кој може да ги запре?
НГ: Ај ќе зборам со Никола, ај. А што може да бидат вака последици, ако се вселат на диво?
МЈ: Не дај Боже, нешто ако се случи, не знам, пожар…
НГ: Некој ако се сопне, скрши нога доле и…
МЈ: Не, не. Пожар, да падне зградата…
НГ: Пожар, а?
МЈ: Такви нешто…Па зошто се вселиле…
НГ: Или да падне зградата вика…Може да падне зградата? Трајче се смее, вика нема да падне.
МЈ: Не можи ништо да се случи. Не може да го запише во Имотен лист, тоа е вака проблем што…
НГ: Ај со Никола ќе зборам, ајде.

коментар:


2.Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Миле?
МЈ: Молам
НГ: На Мето сега му беше кажано да ја поправи зградата.
МЈ: Добро
НГ: Знаеш, кога гледаш од реката Вардар према зградава, од бочниот дел, од страничниот дел
МЈ: Добро
НГ: Нели има едни како балкони, и внатре, високо, едно четири спрата треба да е високо, ти текнува како полукружни оние, како се викаат не знам,
МЈ: Куполи
НГ: Е, да направи барем едно метар и пол балкон, на тоа, тоа е едно 25 метри дугачко и метар и пол унатре длабоко.
МЈ: Аха
НГ: Другото е горе-доле ок. И треба скалите малце да ги подобри. Имаат они една слика урнек, за скалите, таа е со многу скулптури, многу е убава, таа може
МЈ: Рокови некои му дадовте?
НГ: Дали му даво рок? Не му дадов.
МЈ: Оти ограничен е со рок тој, затоа. Ај јас
НГ: Знам. Ти нагази го за рокови
МЈ: Добро.
НГ: Кога ќе се видиме ќе ти објаснам точно вака, не знам сега дали ме сфати.
МЈ: Отприлика
НГ: Од столбовите од страна што се, ги залепил до собите, за да искористат квадратура до даска. А се работи за, у суштина, за губење на само 150 квадрати. Од цела зграда, којашто е 20-25 илјади.
МЈ: Еркери може да пушти.
НГ: Како?
МЈ: Еркер да пушти може, како еркер да биде малку.
НГ: Не знам што е тоа еркер
МЈ: Од грдежната парцела како што е, малце нанапред да појде, да пушти
НГ: Не знам дали има земјиште за да пушти еркер
МЈ: Добро, ќе видам со него. Генерално разбрав.
НГ: Во секој случај барем метар и пол да има балкон унатре којшто е висок четири ката а широк е, иде 25 метри, едно 5 соби му фаќа да речеме од хотелот.
МЈ: Да ама ќе се добие на убавина така…
НГ: Многу ќе се добие на убавина И за скалите имам една слика ќе ти ја покажам, ќе ти пратам копија, слични се на оваа што е тука нацртано, не е како на она на Валентина, али и овие се океј. Ова на Валентина не може затоа што ние сме го предвидувале вториот кат, приземје па втори…
МЈ: Да..
НГ: Први па втори, а сега викаат дека ќе го дадат првиот кат, значи приземје па први и затоа мора вакви скали
МЈ: Добро, сабајле ко ми пишевте порака си вика шо з..овој Мето
НГ: Абе да го видиш тоа тридето што го направил, коса на глава ми се крена коа го видив
МЈ: Океј, ќе го притиснам јас за рокови
НГ: Притисни го за ракови


3. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Абе сакаме позади новата зграда на МНР
МЈ: Добро
НГ: Пред таа зградата на Алпине што ја викаме, да направиме една фонтана со обелиск. Имаме идеја точно како да ја направиме. Е сега, сакам да им ја утрапиме на тие што ќе градат зграда да имаат обврска да ја направат и фонтаната. Дали ние да отвориме конкурс, за да видиме како ќе изгледа или како да направиме?
МЈ: Вака, јас, нели се договоривме да објавам конкурс за хотелот, можам у пакет и за ова, значи хотел и фонтана, во конкурсот да влезат, двете во пакет.
НГ: Не знаеме дали ќе биде хотел. Може ќе, гледам, мене ми е битно убава зграда да биде. Комерцијална ми бара зграда, ЕВН ми бара зграда, може да биде и така, некој деловен објект, ама да биде у пакет со фонтаната. Е сега, како да изгледа фонтаната ние веќе имаме слика како да изгледа.
МЈ: За до, МНР
НГ: Една тука фонтана има во Рим, со обелиск, многу убава, сакаме таква да биде, ама како тоа да го изведеме, дали претходно да направиме идејно решение или како?
МЈ: Аха, не сакате тука хотел да биде, тоа отпаѓа, тука сакате друга зграда? Оти до МНР, во продолжение…
НГ: Ќе видиме, значи не знам дали ќе биде хотел, може ќе биде ЕВН, може ќе е Комерцијална банка зграда, и двете сакаат да градат зграда. Битно ќе биде убава зграда, кој и да ја направи ќе му кажеме како да изгледа, ме сфаќаш?
МЈ: Да, добро е да има минимум идеен проект, за да му се даде на иден инвеститор, и во измената на ДУП-от да се стави во рамките на парцелата, за да има обврска тој да ја гради, да биде во рамките на неговата парцела, а ние да му дадеме …. и во самиот ДУП да го задолжиме, согласно идеен проект тој и тој. Ќе се слушнам јас со Аце да му го објаснам ова, да го стави во самиот проект.
НГ: Кој Аце?
МЈ: Овој од општина Центар нели се менува планот сега
НГ: Му кажав јас на Аце да го стави во ДУП, сега му се јавив. Ќе го стави во ДУП.
МЈ: Добро ама во рамките на самата парцела да има фонтана и да мора да ја гради.
НГ: Аха. Е, тоа кажи му го ти, важи.
МЈ: Ок.
НГ: И фонтана и обелиск. 20 метра висок обелиск
МЈ: Добро, ок.
НГ: Столб, знаеш она…
МЈ: Да да добро ајде


4. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Миле шо праиш?
МЈ: Добар, на работа сум.
НГ: Абе ова го забораивме, кулата на Водно
МЈ: Епа, ве потсетил и Боби коа бил кај вас…
НГ: Ме потсетил ама мене нешо ми се вртеше у глава дека ја и ти ќе имаме состанок и му икам еве утре се глеам со Миле имам состанок, после укапирав дека нема таков состанок
МЈ: Да ви ги пратам идејните решенија уште еднаш или ги имате?
НГ: Кој знае кај ми се по некои ќеси него да пројдеш некако да одбереме една и ај чао пријатно.
МЈ: Сега?
НГ: Па не сега, утре задутре…
МЈ: Ајде утре ќе поминам, важи…
НГ: На 10 минути, види со секретаркава убаци се…
МЈ: Важи…
НГ: Измеѓу состанок или нешо така. Ќе го викнеме и Мартин и уште еден двајца, Славе танге…
МЈ: Хахаха…
НГ: И, да пресече шо ќе му ја тупиме сеа ќе гледаме ќе праиме, ги видов тогаш не можев да се одлучам, ми треба малце вака лаф муабет со луге и да одличиме…
МЈ: Важи
НГ: И нека… и кажи Боби што мисли, неговото мислење да го чуеме, сигурно он повише време посветил…
МЈ: Важи, Јас во сабота за катнава да го пуштам ова за идејно решение? Денеска…. утре ќе го средам ќе го пуштам…
НГ: Која катна сеа извини?
МЈ: За ова што ми рековте, катната во Центар, нели ми се јавивте пред некој ден… нели ми рековте за идејно решение да пуштам за проект како да изгледа
НГ: Да, да, да, да….
МЈ: Добро…
НГ: Таа каде воо.. ваму кај…
МЈ: Во Центар
НГ: Јасно, да, идејен ама да пишува барок или класицизам
МЈ: Ми даде Славе слики, тие ќе ги стаам…
НГ: Хаха, какви слики ти даде?
МЈ: Од американ, вие ми рековте со Славе да се консултирам
НГ: Ама чекај, тие се згради, тие не се катни гаражи
МЈ: Добро ама како стил, да го видат стилот, чисто како пример
НГ: А, барок ти даде ли?
МЈ: Да, такви ми даде
НГ: Какви, барок или класицизам? Со столбови ли се?
МЈ: Барок мислам дека се
НГ: Барок ти е едно, класицизам е друго Миле. Тие од Вашингтон се класицизам. Тие со столбовите како оваа Уставен суд што е столбови
МЈ: Е такви да, такви се
НГ: Тие се класицизам. Треба и барок да стаиш ама како да напраиме…
МЈ: Ќе ги ставам и овие што се од проектов, цеклиот проект неколку.. ги иаме ние од порано
НГ: Стај ги тие од проектот и извади барок, извади од Виена од Прага од Париз, барок има сегде
МЈ: И ќе му напрам и на Чинго тендерската за да пушти и тој за неговата
НГ: Е па еве ко ќе доеш да ги видам и сликите
МЈ: Важи
НГ: И да ги пуштиш после…
МЈ: Важи, океј…


5. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Ги гледав овие на цедето, ми изгледаа океј
МЈ: Океј, океј се само јас имам една забелешка кај предната гума, многу е големо то како, то моторот кај шон е внатре па естетски им реков да го направат инаку океј е
НГ: Шо е многу?
МЈ: Вака визуелно многу лошо изгледат, по естетски можат да направат да не изгледа многу, да не бидат многу големи рабовите и така натаму…то во целина
НГ: Ама да личи као што било
МЈ: Не, не не, долу кај… не се гледа тоа значи… каросеријата напред, не се менува во формата само напред, предната гума има едно квадратче големо не знам дали го видовте…
НГ: Не го видов да ти кажам, до толку не… е сеа унатре дали да биат такви со платно столициве, тоа не знам
МЈ: А, му реков да направат на ЈСП дизајн унифициран да биди и за украинските и за овие, да не се разликуваат внатре..и очекувам до крајот на неделата да да ми го дадат тој, околу внатре околу столчињата зошто…
НГ: Малку ми е така многу…
МЈ: Селски…
МЈ: Ми е материјалот…
НГ: Значи поубаво по естетски убаво нешто…
МЈ: Да, пласитиката значи да биде, треба да биде пошто е таа е… најзидржлива е таа како таква…
НГ: И да удриме нешто портокалово вака да, како симбол на времето, во коешто се набавени
МЈ: Внатре тапацирот?
НГ: Па не знам сеа да… не мора ама така ми текна сеа…
МЈ: Можи рачките…а ова за држење што се тие тука.. внатрешно ќе има време да се доработува од дизајнот тоа е најмал проблем
НГ: Телевизор ќе има ли?
МЈ: Уф не знам, мислам дека не. Има камери 100 посто, има радио…
НГ: Зошо се камерите?
МЈ: Камерите од безбедносни причини, се ќе можи да гледа шоферот и можи да се напрај систем за снимање внатре, две камери има
НГ: Аха…Значи камери има, друго што има?
МЈ: Шоферот долу за да може да ги гледа тие горе. Клими има, музика има табли ќе има информативни…
НГ: Какви табли?
МЈ: Нешто ако сакаме да… ова што се договоривме и тоа одма му кажавме денеска да можи да се брендираат, телевизор мислам дека нема
НГ: А дали ќе може унатре да се ставаат реклами?
МЈ: Е па тоа напред ќе, ќе….
НГ: Не само од надвор него и од внатре, знаеш у Лондон у метро коа сме се возеле, цело е унатре горе у ќошевите над таквото има реклами
МЈ: Тоа можеме да го стаиме…ќе има за шоферот тоа како информативна табла има еден простор тука, рачките можи исто така ама тоа…
НГ: Ама, кој ќе ја чита таа информативна, а? Каква ќе биде таа? Со некои ситни букви?
МЈ: Па информативна што сакате можете да ставите исто како мини…така има еден
НГ: Аха…Значи за некои телевизорчиња нема можност а?
МЈ: Мислам дека нема во тендерот такво нешто
НГ: Добро
МЈ: Убај се вака…
НГ: Музика има?
МЈ: Има има то има…
НГ: Какво е озвучувањето? Го слушна?
МЈ: Не, не, не тоа не го слушнав
НГ: Тоа е исто битно да не биде некад да хрчи
МЈ: Можам да ја видам спецификацијата
НГ: Океј
МЈ: Го видовме како наместено
НГ: Добро, добро, поздрав
МЈ:Чао


6. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Мартин Протуѓер

МП: Миле.
МЈ: М?
МП: А бе зошто Аква парк да правиме? Нели Пеце прави?
МЈ: Нема да го прави Мартин. Тој ќе го прави во фази, не знам што ќе прај таму.
МП: Што ќе прави Пеце?
МЈ: Па не знам, во фази сакал да го прави, не знам. Ивица ги знае деталите, оти кај него треба да добие одобрение за градење.
МП: Миле ништо не те разбрав, извини, стварно не те разбирам.
МЈ: Ивица ги знае деталите, оти кај него има поднесено барање за одобрение за градење. Ама не знам како ќе изгледа неговиот Аква парк. Можеме да го видиме проектот, кај Ивица е.
МП: Побарај му го проектот. Ако е доволен тој, ние да направиме Дизниленд таму бе. Разбираш? Подобро Дизниленд да направиме. Нема Скопје…има…ти оди…ќе видиш Михаил ќе ти потпорасне, здравје Боже, ќе треба да го носиш во Луна парк, нема кај да го однесеш. Или главен град сме, немаме Луна парк.
МЈ: Ама Мартин, нели Луна парк Коце ќе прави ваму?
МП: Кај ќе прави Луна парк Коце?
МЈ: Па тој ќе прави Луна парк кај што е сега постоечкиот, ќе го зголемува. Планот помина кај мене, јас дадов согласност.
МП: Аха. Веќе помина, се зголемува постоечкиот…
МЈ: И зголемен е накај паркот, и Коце ќе прави Луна парк таму, договаравме и колку Владата ќе инвестира, колку Коце…
МП: Ааа, више договорено е колку ќе инвестира Владата…добро.
МЈ: Знаеш кај е сега Луна паркот, таму. Само со проширување.
МП: Таму со проширување према паркот. Добро.


7. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Ало
МЈ: Да
НГ: Миле?
МЈ: Ало, да
НГ: Абе гледам на порталите оваа зградата во општина Центар 15 ката сме ја направиле
МЈ: Не не, тоа се, не не претседателете, тоа се максимални параметри, нема да биди 15 ката
НГ: Колку ќе биде?
МЈ: Мислам дека е три или четири, 5 илјади метри квадратни е три или четири максимум, можам да проверам
НГ: Зошто сме ја стајле 15 ката?
МЈ: Не, тоа се максимални параметри, тогаш го остававме повеќе за да, бидејќи беше компатибилни намени, за да може да извади повеќе деловен простор, за да биде поатрактивна. Оти сега
НГ: Не разбирам.
МЈ: Сега целокупниот простор е општинска зграда. И нели им рековме дел да биде општинска зграда а дел да биде комерцијален дел.
НГ: Еве Владо ми потврди дека 15 ката е направена зградата. И му викам ќе искористи ли, теоретски може да се искористи.
МЈ: Теоретски може, точно. Значи неговиот дел. А општинската зграда е три или четири ката.
НГ: Не општинската, за таа те прашувам јас. Што е 15 ката. Како ќе ја направи барок, барок стил, а 15 ката
МЈ: Не, има проект, можам да прашам колку, колку
НГ: И фасадата барок ли ќе биде?
МЈ: Барок барок
НГ: Вие му ја дадовте каква да биде?
МЈ: Не, значи мора тој да го достави проектот на одобрување.
НГ: Па ќе ни се качи на глава некој шугав барок да ни достави. Зашто не му стаивте каков барок треба да биде?
МЈ: Па немаме такво…
НГ: Како нема, има цртеж кај Владо Тодоровиќ
МЈ: Сега да проверам, јас немам, да проверам
НГ: Во самата тендерска документација да биде фасадата. Каква да биде, фотографија да има. Како вие така ја пуштате, барок. И он сега има милјарда врсти на барок што ќе ги направи и ќе ја земе најефтината Владо. И на глава ќе ни се качи.
МЈ: Не, вака претседателе, идејното решение, идејното решение, сега не знам дали во идејното решение фасадата дали е ставена, во идејното решение за проектот, значи има идејно решение, тој мора да изведува по него. Затоа ви реков да проверам. Идејното решение беше дел од…
НГ: Ај пушти ми го прво идејното, дали е прво дел од тендерската, и дали
МЈ: Дел од теднерската е, идејното је, само да проверам дали е фасадата
НГ: И прати ми фотографии од идејното да видам што е.
МЈ: Ќе би го пратам цело идејно
НГ: Како?
МЈ: Цело идејно ќе ви го пратам, сега ќе им кажам
НГ: Како сакаш, дали целото дали фотографии, се исто ми е. Ииии, а таа што му е 15 ката зграда, ќе ја гради 15 ката?
МЈ: Да проверам со него. Го достави некна аут, точно имаше предвидено колку е, мислам аут е разработка на целиот план, и тоа го спрема, да проверам
НГ: Провери па кажи ми, и уште една работа, ако е 15 ката, како барок ќе биде? Не постои барок од 15 ката.


8. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

НГ: Да те прашам, со ова сега што ни остана, скалите на плоштад…
МЈ: Добро
НГ: Има две опции, една е да го пуштиме сега со ниската висина со старата висина, старата верзија, да го купи некој па после да бара да се зголеми, ако тоа е можно, втората е да чекаме да видиме овој Андреј како ќе реагира, ако биде он а ќе биде изглеа, ааа… дали ќе ни дозволи зголемување. Што мислиш која да ја тераме?
МЈ: Да видиме со Советот што ќе се случува ако не за првата варијанта сум јас, во делата ќе стаиме дека ен смее намена да менува…
НГ: Аха…
МЈ: …и нема да
НГ: А, висина смее?
МЈ: Дека немаа.. и дека ние ќе го одобруваме проектот и после ова со Бети шо го праи ние ќе и даваме одобрение и така ќе го тераме…
НГ: А коа ќе го напраиме тоа со Бети?
МЈ: Вејче и кажав јас на Бети
НГ: Вејче и кажа…
МЈ: Рече дека ќе ги запне максимум работите…
НГ: Ако не и прекажеш на Бети нема да напраи
МЈ: Не, не ќе запнам за ова
НГ: Треба да ја запнеш убаво да
МЈ: Важи
НГ: Не ми се испушта тој проект, многу јака работа е
МЈ: Видете нема да не закочи, ќе напраиме се, кај нас е власта не можи да не закочи, можеби малку ќе не успори ама нема да не закочи. Ќе мислиме, ќе смислиме, не е…
НГ: Он сеа прво шо ќе напраи ќе побара да му го даеме земјиштето, да го про…ја мислам да го држиме максимално колку што можеме…
МЈ: Нее, ќе го држам до максимум. Само да видиме таму кој има положено мислам Александар или некој има положено, да видам колку души имаат положено и да си ги вратат лиценците и да нема, па на полагање да го зафркаваме, така некако…
НГ: Кога ќе има полагање пак?
МЈ: Ко ќе организираме ние. Ќе организираме во година, во март
НГ: Во година во март, а? Ама ако земи он од некоја друга општина? Со положени? Од Охрид од ваму од таму?
МЈ: Е па немаа…
НГ: Од Карпош сеа ќе брка Стевчо над 100 луѓе се збори. Сите ќе прешле кај овој…
МЈ: Па нема да му дадам согласност за вработуење…Не знам сеа…
НГ: Не треба да му даваме, не, не на општина не се дава согласност
МЈ: Е да не се дава. Ние ќе го стопираме тој…
НГ: Размисли, во понеделник да ми кажеш дали сеа ние да го пуштиме тоа да се продава, да си го купи некој и после да бара зголемување. Смее ли после он да рече барам да ми го качите уште 5 метра, 10 метра…
МЈ: Да ама мора тоа со ДУП да се напраи а со ДУП пак оди…
НГ: Смее да бара и смее ли после откако е продадено ДУП-от да му го дадат овие. Проблем ли е тоа после?
МЈ: Ние забранивме да не се менува намената а за спрат не е проблем


9. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски (се вклучува и Елизабета Канчевска Милевска)

НГ: Миле?
МЈ: Молам.
НГ: А бе ти ова што рече дека може да се преправи Правилникот за фасади, Бети вика дека не може.
МЈ: Зошто?
НГ: Еве она ќе ти објасни зошто.
МЈ: Бети го прифати тоа, јас не го прифатив.
ЕКМ: Миле.
МЈ: Молам.
ЕКМ: Вака сега значи. Со менување на Правилник ништо не правиме. Значи гледај сега што е работата. Одредени фасади во градот, без разлика кои, биле споменици на култура. Премиерот рекол: Вадете ги, за да не се споменици на култура, за да ние си правиме што сакаме. Конзерваторски ги извадило, во Планот влегле дека не се споменици. Сега ние бараме, и бидејќи не се споменици, дава дозвола општина Центар. Ние сега бараме ти да даваш дозвола. За ти да даваш дозвола тие треба да бидат споменици.
МЈ: Да бе Бети, тоа го зборевме ние неќни.
ЕКМ: Е па тоа де. За да бидат споменици треба во Планот да влезат со црвено, тие сега не се во црвено. Кој ќе ни ги внесе во Планот за да ти дадеш дозвола?
МЈ: Бети кој ти рече дека мора да влезат во Планот?
ЕКМ: Како?
МЈ: Во кој закон се бара во Планот? Ако е заштитено подрачје ние издаваме, ако не е заштитено подрачје, општината издава.
ЕКМ: Ама не можеш со правилник. Што ќе ставам во правилник? Во правилник тоа не регулира. Еве го Правилникот…
МЈ: Бети во мојот закон е регулирано, ти само заштити ми ги. Не мора во ДУП да се.
ЕКМ: Мора. Провери, прашај го и овој, мора. Мора да се влезени.
МЈ: Бети, сега јас издавам одобрение, јас ќе се потпишам. Сега знам што треба, што не треба.
ЕКМ: Е па како? Како? Еве дојди на состанок да седнеме.
МЈ: Заштити ги само.
ЕКМ: Не можам да ги заштитам, мора да влезат во План. Како да ги заштитам јас?
МЈ: Ама кој ти рече дека мора да влезат во план?
ЕКМ: А бе сме ги извадиле од заштита.
МЈ: Ама добро, ставете ги во заштита.
ЕКМ: Да седнеме, да видиш дека овие кажуваат дека треба. Дај дојди утре.
МЈ: Кој бе Бети, кој? Кој кажува?
ЕКМ: И овој дечково што работеше во општина Центар, Александар…како се викаше?
МЈ: Ама што кажува Александар? Александар ти кажува за планирање.
ЕКМ: Е сега Миле дојди. Не можам јас, има и од кај мене од службите така кажуваат.
МЈ: Бети да седнеме, еве кога сакаш.
ЕКМ: Да седнеме сега. Не можам јас со тебе вака. Да седнеме и ти како што имаш служби.


10. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски

МЈ: Молам…
НГ: Ало
МЈ: Да
НГ: Што напраи со овој што си му дал дозвола за класицизам а не е?
МЈ: На кого?
НГ: А?
МЈ: На кого?
НГ: Па за овој што ти кажувам
МЈ: Не. Не ве разбрав
НГ: Кај Соборна што си му дал дека е класицизам а не е
МЈ: Аха. Ги викнав дечкиве ги споив со него и сеа дечкиве као му помагаат за тоа за…барок стил… ги споив
НГ: Аха. И прифати тој?
МЈ: Па начелно да рече ама да не ми се вика некои трошоци, да не се милионски трошоци. Се чув и со Васе така да ја терам таа работа
НГ: Добро…
МЈ: Е така
11. Разговор помеѓу Миле Јанакиески и Никола Груевски
НГ: Миле, ова за АЕК се коа ќе биде тендерот, голема е разликава во цената дали ќе биде фасадата од мермерили ќе биде… има сеа измислено во светот некој специјален малтер што личи како да е.. овакво, како да е некој мермер, а не е мермер
МЈ: Аха…
НГ: Поскапо е многу со мермер ама е подобро а и ќе има пари, да го тераме со мермер
МЈ: Добро јас ќе зборам…
НГ: Некој да речеме МНР веќе почнавме… до сега ги теравме сите со мермер. Од МНР почнавме веќе со пошо неаме пари нели кратиме на трошоци…
МЈ: Да..
НГ: Почнавме да го праиме со тој малтерот специјален и таа на Пресвета Богородица ќе ја праиме исто со малтер ама таму неаме пари а АЕК има пари може да си го дозволи тоа…
12. Разговор помеѓу Силвана Бонева и Никола Груевски
НГ: Силвана?
СБ: Повели претседателе.
НГ: Сега сте и рекле на Бети да доаѓа у Собрание
СБ: Само момент. Само момент, не се слуша тука премногу силно, да излезам, само момент. Да
НГ: Сте и рекле на Бети утре да доаѓа на седница, во Собрание. За Скопје 2014.
СБ: Не јас кажах да размисли убаво дали да дојде
НГ: Мое мислење е не, затоа што целата дискусија ќе биде прашања до неа колку кошта. Ако она каже колку кошта ние ќе губиме.
СБ: Ок.
НГ: Ако па не кажува колку кошта и да го заобиколува пак ќе губиме, ме разбираш, е, нејќе да каже, те прашавме, кажи колку кошта, и колку и да каже само тоа ќе биде дебатата. Јас мислам ради тоа да не доаѓа она.
СБ: Ок претседателе.
НГ: А вака не може вас да ве прашуваат колку кошта.
СБ: Ве разбирам.
НГ: Види тоа владата, општината, не знам кои, они си знаат.
СБ: Да де.
НГ: И ќе се сведе повеќе, мислам пак ќе зборат они за парите, тоа неизбежно е, ама нема до толку да се сведе за пари ќе се сведе малку и на други, истории, естетики и на нешто друго. Ако дојде Бети ќе се сведе само на пари.
СБ: Ве разбирам, затоа сега јас на Трајко му кажах
НГ: Она може да дојде на подготвителна ако ви треба, сега, во 6 саат.
СБ: Не, на координација ни требат сериозни материјали, иначе на неа и кажах дека ќе одат на ревизорските извештаи и ми кажа Тања
НГ: Викнете си го на координација и Славе и Марјанчо, што ви беше пратеник едно време, сега во општина Центар е он.
СБ: Кој Марјанчо?
НГ: Од Аеродром, Марјан
СБ: Ааа он шо беше секретар, скоро шо излезе, Марјанчо од Центар.
НГ: Од Аеродром, не од Центар.
СБ: Од Аеродром.
НГ: Ај ќе ви ги пратам јас, у колку саат да дојдат?
СБ: Па 6 беше закажан, ама може 6 и 15 да не фате, тука некаде е седницата.
НГ: Ако ги најдам ќе ви ги пратам, Бети ќе дојде, ама само на координација, утре на седница не.
СБ: ОК, ОК, јас баш со Трајко правих муабет шо е најпаметно и да слушнеме тука од неа на координацијата и да договореме после и со вас за да знаеме како да настапеме, оти е многу сериозно, јас и кажа
НГ: Ништо, вие треба да го сведете, на друга, појше да терате дискусија на друга тема отколку на финансии. А и кога е на финансии да кажете, за сите згради се плаќа ќирија, сега нема да се плаќа ќирија.
СБ: Не, тоа е јасно
НГ: Да де да, ги знаеме одговориме, сме ги кажувале, едно те исто сме збореле, пак ќе го збориме. Тоа е
СБ: Ок претседателе само да ни дадете
НГ: Градежен проект, вработување за време на криза, тоа се тезите.
СБ: Работата е ако извадат документи, тоа и на Бети и кажах, ревизорскио извештај, Тања ми кажа дека сметководствената евиденција не им била добра и дека имало нешто помеѓу Васе Доневски и нивната служба. За тие работи да ни даде одговор оти они директни работи ќе читаат.
НГ: Ако можам и Васе Доневски ќе ви го пратам.

извор: http://kirilica.com.mk/vesti/audio-site-snimki-i-transkripti-od-deneshnata-bomba-5